«Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» και «Τελικώς επτωχεύσαμεν»: το πρώτο το είπε ο Χαρίλαος Τρικούπης το 1893 και το δεύτερο ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1932. Προφανώς, οι δύο πολιτικοί άνδρες, λέγοντας κάτι τέτοιο, αναγνώριζαν την κατάσταση και τουλάχιστον ένα μέρος της ευθύνης.
Οι σημερινοί κυβερνώντες της Ελλάδος όμως, δεν ομολογούν το λάθος τους διότι από την σκοπιά τους, δεν πρόκειται καν για λάθος. Η όλη κατάσταση της κατ’ουσίαν χρεοκοπίας της Ελλάδος διαμορφώθηκε εσκεμμένα, χτίστηκε σιγά - σιγά όλα τα προηγούμενα χρόνια από τον πολιτικό κοσμο της χώρας, στα πλαίσια διαμόρφωσης ενός κομματικού - κρατικού μηχανισμού που θα υποστηρίζει την εναλλαγή δύο κομμάτων στην εξουσία, σε βάρος βεβαίως της χώρας και του μέλλοντός της, όπως πλέον αποδεικνύεται.
Ναι, η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει.
Χρεοκοπία έχεις όταν δεν μπορείς να εξυπηρετήσεις το χρέος σου. Η Ελλάδα μπήκε στον μηχανισμό στήριξης, ακριβώς επειδή δεν μπορούσε πλέον να εξυπηρετήσει το χρέος της. Από εκεί και ύστερα, μένει να προσδιοριστεί ο τρόπος διαχείρισης της χρεοκοπίας και αντιμετώπισης αυτής, έτσι ώστε μετά από κάποιο καιρό, η χώρα να ξανασταθεί στα πόδια της και να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετήσει το χρέος της.
Ας αναγάγουμε το θέμα σε μικροεπίπεδο: αν ένας ιδιώτης δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στο δανεισμό του, δηλαδή αν το καθαρό του εισόδημα μετά από τα πάγια έξοδά του, είναι μικρότερο από την μηνιαία δόση εξυπηρέτησης του δανείου, η λογική μας λέει ότι αφενός θα έπρεπε να περιορίσει τα έξοδά του όσο γίνονταν. Να αρκεστεί στα απολύτως απαραίτητα. Αφετέρου θα έπρεπε να φροντίσει να αυξήσει τα έσοδά του, όπου και όσο μπορούσε.
Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω δεσμών ενεργειών, θα μπορούσε είτε να εξαφανίσει το χάσμα μεταξύ καθαρού εισοδήματος και μηνιαίας δόσης εξυπηρέτησης του δανείου, πράγμα που θα ήταν ευχής έργο, αφού πλέον θα μπορούσε να εξυπηρετήσει το δανεισμό του, είτε απλά, θα μείωνε τα χάσμα αφού αυτά που θα εξοικονομούσε δεν θα επαρκούσαν και πάλι για την κανονική εξυπηρέτηση του δανείου.
Βέβαια, ο υπερχρεωμένος ιδιώτης θα μπορούσε σε αυτή την περίπτωση να προσφύγει στους δανειστές του, να τους εκθέσει όλες τις ενέργειές του περί μείωσης των δαπανών του και διατήρησης μόνο των απολύτως απαραίτητων εξόδων, όπως και των προσπαθειών αύξησης των εσόδων του και θα τους ζητούσε μία επανεξέταση των όρων του δανείου.
Οι δανειστές του εάν διαπίστωναν ότι έχουν γίνει όλες οι ενέργειες που η κοινή λογική ορίζει ότι πρέπει να γίνουν όταν κάποιος είναι υπερχρεωμένος, πιθανότατα θα το εκτιμούσαν και θα δέχονταν μία λύση που να μην βλάπτει κατ’ουσίαν τα δικά τους συμφέροντα. Θα προσέφεραν μια λύση που θα είχε αμοιβαίο όφελος, δηλαδή και για τους δανειστές και για τον υπερχρεωμένο ιδιώτη.
Η πιο συνηθισμένη λύση αμοιβαίου οφέλους είναι η επιμήκυνση του δανείου. Η αύξηση της διάρκειας αποπληρωμής, συνεπάγεται μικρότερη μηνιαία επιβάρυνση για τον δανεισμένο, κάτι που θα του χαλαρώσει την θηλειά που είχε στο λαιμό του. Οι δανειστές του θα κέρδιζαν διότι έως την αποπληρωμή του δανείου, θα ελάμβαναν τελικά αρκετά περισσότερα χρήματα σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση.
Αν όμως το χάσμα που θα έπρεπε να καλύψει ο δανεισμένος ήταν πολύ μεγάλο, οι δανειστές του, εφόσον εκτιμούσαν τις προσπάθειες οικονομικού “νοικοκυρέματός” του, μπορεί να του προσέφεραν και μια μικρή μείωση του επιτοκίου. Πάλι βέβαια σε συνδυασμό με την χρονική παράταση του δανείου, οι δανειστές θα ελάμβαναν περισσότερα χρήματα.
Αν οι δανειστές του δεν τον διευκόλυναν, ο υπερχρεωμένος ιδιώτης έχοντας κάνει όποιες θυσίες μπορούσε να κάνει, κάποια στιγμή θα έκανε παύση πληρωμών: θα σταματούσε την εξυπηρέτηση του δανείου.
Σε αυτή την περίπτωση οι δανειστές θα έχαναν τα χρήματά τους, εκτός εάν είχαν εμπράγματες εξασφαλίσεις. Αν είχαν εμπράγματες εξασφαλίσεις, ιδίως αν η αξία των εξασφαλίσεων ήταν αρκετά μεγαλύτερες του δανείου, μπορεί από την εκποίηση των εξασφαλίσεων αυτών να αποκόμιζαν έως και αρκετά μεγαλύτερο κέρδος από ότι θα αποκόμιζαν αν η εξυπηρέτηση του δανείου συνεχίζονταν κανονικά.
Αν τώρα αλλάξουμε σε αυτό το παράδειγμά μας, τον υπερχρεωμένο ιδιώτη με το Ελληνικό Κράτος νομίζω ότι εύκολα κατανοεί κάποιος το μέγεθος και την κρισιμότητα του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε.
Ας συνοψίσουμε τις διαφορές σε σχέση με το παράδειγμά μας, που όλες είναι προς το χειρότερο. Το ελληνικό κράτος αντί να επιδιώξει να περιορίσει τις δαπάνες ένα περίπου χρόνο μετά την έναρξη της προσπάθειας προσαρμογής μας, δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτα.
Στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, οι γενεσιουργές αιτίες της σπατάλης εξακολουθούν και υφίστανται. Απόδειξη τούτου, η παρακάτω ανακοίνωση της ΤτΕ, όπου οι δαπάνες τριμήνου 2011 είναι ίδιες με του 2010, παρά τις οριζόντιες μειώσεις σε μισθούς, κ.λπ..
Η ανακοίνωση της ΤτΕ αναφέρει «Την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2011 το ταμειακό έλλειμμα της κεντρικής διοίκησης μειώθηκε σε 4.254 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 5.678 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2010. Κατά την περίοδο αυτή, τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού μειώθηκαν σε 11.184 εκατ. ευρώ, από 11.766 εκατ. ευρώ πέρυσι. Όσον αφορά τις δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, αυξήθηκαν οριακά σε 15.048 εκατ. ευρώ, έναντι 15.046 εκατ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2010.»
Η εξήγηση προφανής: οι ευνοημένοι από την κατάσταση οικονομικής “κραιπάλης” δεν έχουν θιχτεί. Δεν έχουν θιχτεί διότι όπως όλοι μας γνωρίζουμε, στην Ελλάδα έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα πελατειακών σχέσεων όπου τα κόμματα λαμβάνουν την κυβερνητική εξουσία, εξαγοράζοντας ψήφους. Η παρούσα κυβέρνηση – αλλά και όποια κυνέρνηση και αν ήταν, οποιουδήποτε κόμματος - δεν μπορεί και δεν θέλει να θίξει τον εν λόγω μηχανισμό διότι αντιβαίνει τα συμφέροντά της.
Η κυβέρνηση λοιπόν, αντί να κάνει τις τομές και κάθετες επεμβάσεις εκεί που έπρεπε προκειμένου να κόψει ή να περιορίσει τις γενεσιουργές αιτίες της σπατάλης και της μειωμένης ανταγωνιστικότητας (βλ. υπερσπατάλη του δημοσίου χρήματος από ολίγους ευνοημένους δημοσίους υπαλλήλους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και από πολλούς συνδικαλιστές, εύνοια διαφόρων κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών, εύνοια προς ορισμένες επαγγελματικές ομάδες όπως ιατροί και δικηγόροι που όλως τυχαίως, αποτελούν τις κατ’εξοχήν ομάδες από τις οποίες προέρχονται οι βουλευτές κ.ά.) αντί λοιπόν να περιορίσει αυτά, η κυβέρνηση αρέσκεται σε οριζόντιες πολιτικές, όπου το κόστος προσαρμογής το επωμίζονται οι πολλοί και ανεύθυνοι για την άθλια οικονομική κατάσταση.
Ακόμα και αν βρίσκονταν ένας “τρελός” πρωθυπουργός που θα παρέβλεπε το κομματικό συμφέρον και έπραττε όσα ορίζει το κοινό καλό, εάν επιχειρούσε να κάνει τις απαραίτητες τομές, τα ίδια τα κομματικά του και κυβερνητικά στελέχη – που τώρα είναι τόσο ήσυχα και υπάκουα – θα επαναστατούσαν και θα τον έριχναν από την εξουσία. Πρέπει να κατανοήσει λοιπόν κανείς, ότι την πραγματική εξουσία στην Ελλάδα, την έχει το κομματικό κράτος και οι συμπορευόμενοι με αυτό. Το κομματικό κράτος είναι ένα καρκίνωμα που οδηγεί αργά και επώδυνα, στην οικονομικό όλεθρο της Ελλάδος, αφού ο ιδιωτικός τομέας καταστρέφεται ολοκληρωτικά για να τρέφει και να συντηρεί τον εν λόγω σπάταλο και διεφθαρμένο μηχανισμό.
Η κυβέρνηση λοιπόν, στο ένα χρόνο που έχει περάσει περίπου από την αποδοχή του Μνημονίου, έχει κάνει σχεδόν αποκλειστικά οριζόντιες παρεμβάσεις που εκτός από άδικες, πετυχαίνουν και το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό σύμφωνα με την κοινή λογική. Οι οριζόντιου τύπου παρεμβάσεις, μειώνουν από τον πολύ κόσμο, είτε είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι, είτε δημόσιοι, είτε συνταξιούχοι, είτε μικροεπιχειρηματίες, είτε ελεύθεροι επαγγελματίες, το κατά κανόνα, χαμηλό εισόδημα των ομάδων αυτών, δηλαδή των συνήθων οικονομικών υποζυγίων στην Ελλάδα.
Αναπόφευκτα, οι αμάδες αυτές που πλήττονται εντόνως από τα μέτρα προσαρμογής, περιορίζουν την κατανάλωση. Ο περιορισμός της κατανάλωσης από την πλειοψηφία του κόσμου, οδηγεί σε ύφεση την ευρύτερη οικονομία, η οποία εισέρχεται σε έναν φαύλο κύκλο, σε ένα αρνητικό σπιράλ. Η κατάσταση στην οικονομία αντί να βελτιώνεται, χειροτερεύει όσο περνάει ο καιρός.
Γι’αυτό και τα έσοδα του κράτους, δεν μπορούν να αυξηθούν (ξαναδείτε την ανακοίνωση της ΤτΕ που αναφέραμε πριν).
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου δήλωσε λίγο παλαιότερα ότι “Μέρος του προβλήματος στην Ελλάδα δεν ήταν μόνο το χρέος και το έλλειμμα αλλά ήταν επίσης το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν είχε μια ανταγωνιστική οικονομία. Δεν ήμασταν ανταγωνιστική οικονομία. Αγοράζαμε πολύ περισσότερα από όσα πουλούσαμε, εάν θέλετε, πολύ απλά”.
Εξακολουθούμε και είμαστε σπάταλοι και καταναλώνουμε περισσότερα από όσα παράγουμε
Κανονικά η κυβέρνηση εφόσον λειτουργούσε στην λογική του κοινού καλού και σύμφωνα με την ως άνω δήλωση του πρωθυπουργού, θα έπρεπε να δώσει κίνητρα για τόνωση ή έστω για διατήρηση σχετικά καλών συνθηκών στο τομέα της επιχειρηματικότητας, στο υγιές τμήμα της ιδιωτικής οικονομίας. Τίποτα όμως. Eξακολουθεί και διαμορφώνει περιβάλλον αντικινήτρων, περιβάλλον σπατάλης και αποεπένδυσης (βλ. και έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου που παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα).
Αντιθέτως και ως θετικό παράδειγμα, οι ιρλανδοί κυβερνώντες στα μέσα Μαρτίου, δεν έλαβαν κάποια ελάφρυνση στο δικό τους πακέτο βοήθειας από τους Ευρωπαίους, διότι αρνήθηκαν πεισματικά να αυξήσουν τους φορολογικούς συντελεστές στην χώρα τους. Γιατί το έκαναν αυτό οι ιρλανδοί;
Διότι αν το δέχονταν, μπορεί το κράτος πρόσκαιρα να συγκέντρωνε λόγω αυξημένης φορολογίας κάποια περισσότερα χρήματα, αλλά σε βάθος χρόνου θα οδηγούσε σε μείωση των επενδύσεων και του παραγόμενου προϊόντος. Δηλαδή σε βάθος χρόνου θα είχε αρνητική συνέπεια, αρκετά μεγαλύτερη της θετικής βραχυπρόθεσμης συνέπειας.
Υπενθυμίζουμε ότι στο παράδειγμά μας σε μικροεπίπεδο, λέγαμε ότι ο υπερχρεωμένος ιδιώτης θα πρέπει να επιδιώξει να αυξήσει όσο γίνεται τα έσοδά του. Όμως δείξαμε ότι οι κινήσεις της κυβέρνησης, φαίνεται ότι αποβλέπουν στην διατήρηση του κομματικού κράτους και θίγουν όλες τις άλλες ομάδες που δεν φέρουν ευθύνη, ας είναι αυτό κακό για την ευρύτερη οικονομία.
Συνεπώς η κυβέρνηση δεν έχει κανέναν ενδιασμό στο να καταστρέψει την ευρύτερη ελληνική οικονομία και να εξαθλιώσει την πλειοψηφία του κόσμου, προκειμένου να διατηρήσει το κομματικό κράτος.
Παράλληλα, οι επίσημοι πλέον δανειστές μας (Τρόικα) δείχνουν ότι συμπεριφέρονται περισσότερο ως τοκογλύφοι παρά ως αξιόπιστοι και σοβαροί δανειστές που θα ήθελαν να βοηθήσουν τον υπερχρεωμένο. Διότι αν οι προθέσεις τους ήταν αγαθές, τότε θα είχαν την βούληση να ωθήσουν την ελληνική κυνέρνηση σε αλλαγές ουσίας. Αντίθετα όμως, ανέχονται την αλλόκοτη συμπεριφορά της, που συντηρεί το κακό. Και σίγουρα η Τρόικα έχει και την ισχύ να επιβάλλει αυτό που θέλει στην ελληνική κυβέρνηση.
Το γεγονός ότι η Τρόικα δέχεται τις πολιτικές προσαρμογής που εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση, σημαίνει ότι είναι σύμφωνη. Καθώς αυτές οι πολιτικές δεν εδυναμώνουν την οικονομία αλλά την αποδυναμώνουν, καθώς μια μεγάλη μερίδα κόσμου εξαθλιώνεται, αποκαλύπτεται η κρυμμένη πρόθεσή τους. Οι επίσημοι δανειστές μας μάλλον προσβλέπουν στις εξασφαλίσεις, που θα είναι πολύ μεγαλύτερης αξίας από το ίδιο το δάνειο. Σε αυτά τα πλαίσια μάλλον εισέρχεται και το πρόγραμμα πώλησης εθνικού πλούτου αξίας €50 δισ. στα επόμενα χρόνια.
Μάλλον προσβλέπουν στην εκμετάλλευση εθνικού πλούτου και ενδιαφέρονται να υπάρχει και άφθονο διαθέσιμο φθηνό εργατικό δυναμικό. Γι’αυτό επιτρέπουν τέτοια αδιέξοδη πολιτική από την ελληνική κυβέρνηση, που αντί να λύσει σταδιακά το πρόβλημα, το επιδεινώνει.
Το πρόβλημα της Ελλάδος το οποίο δεν αντιμετωπίζεται μέχρι σήμερα με όλα αυτά τα μέτρα που έχουν λάβει, αναδεικνύεται από το πολύ μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών (Current Account Deficit).
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι ένα εκ των σημαντικότερων εργαλείων μέτρησης της φύσης του εξωτερικού εμπορίου μιας χώρας. Ένα πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αυξάνει τα καθαρά κεφάλαια μιας χώρας που προέρχονται από το εξωτερικό εμπόριο κατά το ποσό του πλεονάσματος. Ένα έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώνει τα καθαρά κεφάλαια μιας χώρας, κατά το ποσό του ελλείμματος. Στον υπολογισμό του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, περιλαμβάνονται οι πληρωμές του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέος. Ονομάζεται δε, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, διότι τα αγαθά και οι υπηρεσίες καταναλώνονται κατά κανόνα σε μια τρέχουσα ροή.
Το πολύ μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, εξακολουθεί και διαμορφώνεται σε υψηλά επίπεδα. Αυτό δεν δίδει καμία τύχη, στις όποιες προσπάθειες γίνονται. Δηλαδή τα μέτρα προσαρμογής που βαραίνουν τον πολύ κόσμο, δεν αποδίδουν διότι η προβληματική κατάσταση παραμένει.
Ακόμα και αν το χρέος μας μηδενίζονταν, με αυτού του ύψους τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών σχετικά σύντομα θα φτάναμε στα ίδια χάλια, αφού σταδιακά και εφόσον δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες δομικές αλλαγές που θα καθιστούσαν την οικονομία μας ανταγωνιστική, τα ελλείμματα θα συσσωρεύονταν.
Η εφαρμοζόμενη πολιτική αποδεικνύεται παντελώς αναποτελεσματική.
Από την άλλη μεριά, οι Γερμανοί, επικεφαλείς στην “ενωμένη” Ευρώπη, δέιχνουν με την συμπεριφορά τους ότι ενδιαφέρονται για μια περισσότερο βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της κρίσης όσον αφορά στην Ελλάδα. Γιατί; Δεν βλέπουν πιο μακριά; Ή μήπως διότι μέσω της εφαρμοζόμενης πολιτικής, που τελικά βολεύει την Τρόικα αλλά και την ελληνική κυβέρνηση, η ελληνική οικονομία νοσεί και αποδυναμώνεται, κάτι που θα δώσει την δυνατότητα στους Ευρωπαίους και Αμερικανούς, να προχωρήσουν σε αργότερο χρόνο, σε επενδύσεις με ελάχιστο κόστος;
Νομίζω ότι αν κάποιος παρατηρεί και ερμηνεύει τις κινήσεις που επιβάλλει η Τρόικα και εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση, φτάνει αναπόφευκτα σε αυτό και μόνο σε αυτό το συμπέρασμα.
Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική διέξοδος από αυτή την εφαρμοζόμενη πολιτική. Αν κάποιος θεωρεί ότι υπάρχει, μπορεί να την εκθέσει και να μας πει που οδηγεί. Που βλέπει φως στην άκρη του τούνελ και πως αυτό θα είναι προς το κοινό καλό.
Εφόσον λοιπόν διαφαίνεται ότι σκοπός των επίσημων δανειστών μας είναι να εκμεταλλευθούν τις εξασφαλίσεις και όχι η κανονική εξυπηρέτηση του δανείου από πλευράς μας, εφόσον λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται ότι ενδιαφέρεται μόνο για την διατήρηση του κομματικού κράτους, ο συνδυασμός αυτός των συμφερόντων οδηγεί στην καταστροφή.
Είναι ένας συνδυασμός που θα επιτρέψει έως και την έξοδό μας από την Ευρωζώνη. Όπως είπαμε πριν, ο δανειστής δέχεται κάποια αναδιάρθρωση του χρέους, αν και εφόσον δει ότι γίνονται κάποιες ουσιαστικά καλές προσπάθειες από τον δανεισμένο.
Αν δεν γίνονται όμως προσπάθειες από τον υπερχρεωμένο, τότε γιατί να τον βοηθήσει όταν οι δομικές ανωμαλίες διατηρούνται; Όταν η κατάσταση που δημιουργεί τα ελλείμματα παραμένει; Όταν η κατάσταση που οδηγεί σε μειωμένη ανταγωνιστικότητα, δεν βελτιώνεται;
Είναι σαφές ότι μετά το 2013, με τις πολιτικές που εφαρμόζονται έως και σήμερα, η Ελλάδα προκειμένου να μπει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας θα πρέπει να προχωρήσει σε γενναίο haircut προς τους ιδιώτες πιστωτές της. Θα το επιτρέψουν αυτό οι προφανώς ισχυροί πιστωτές; Δηλαδή κάποια πολύ μεγάλα και ισχυρά funds θα ζημιωθούν; Θα το επιτρέψουν αυτό στους έλληνες κυβερνώντες; Οι έλληνες κυβερνώντες μπορούν να ορθώσουν ανάστημα απέναντι στους ισχυρότατους κερδοσκόπους;
Αλλά ας πούμε ότι θα προχωρούσαμε σε αναδιάρθρωση, καθώς κάτι τέτοιο είναι πιο βολικό μάλλον και σε πρώτη φάση, για τους ευρωπαίους (βλ. κυρίως Γερμανούς). Το να προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση χρέους δείχνει πράγματι αναπόφευκτο, καθώς η οικονομία ΔΕΝ γίνεται να προχωρήσει χωρίς αυτήν ως το 2013 (όπως δείξαμε σε προηγούμενο άρθρο μας με τίτλο «2011: Το έτος των Αναδιαρθρώσεων Χρέους για την Ελλάδα»,). Δεν μπορεί να αντέξει η οικονομία μέχρι τότε. Ακόμα λοιπόν και αν προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση, αν δεν επιλύονταν οι δομικές ανωμαλίες που περιγράψαμε, σύντομα δεν θα φτάναμε στο ίδιο σημείο; Συνεπώς, επί της ουσίας αδιέξοδο.
Από την άλλη, εάν βγαίναμε από την Ευρωζώνη, θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των δανειστών μας αφού θα μπορούσαν ευκολότερα και αποτελεσματικότερα να εκμεταλλευθούν τον εθνικό μας πλούτο και η κυβέρνηση θα έβγαινε ωφελημένη καθώς θα αποκτούσε περισσότερο χρόνο και θα συντηρούσε ευκολότερα το κομματικό κράτος.
Ταυτόχρονα πολύς κόσμος που έχει δεινοπαθήσει από τα άδικα μέτρα προσαρμογής που έχουν ληφθεί εδώ και έναν χρόνο, θα υποδέχονταν έως και ευχάριστα την εξέλιξη επανόδου της δραχμής. Η τουριστική βιομηχανία, ένα ισχυρό ατού της Ελλάδος, θα επωφελούνταν λόγω της υποτίμησης. Το ίδιο και οι λιγοστές εξαγωγικές ελληνικές βιομηχανίες.
Στην κατάσταση χρεοκοπίας που βρισκόμαστε όλες οι λύσεις και οι τρόποι διαχείρισης είναι επώδυνοι. Ίσως θα πρέπει να επιλεγεί το λιγότερο κακό. Και η λύση της επιστροφής στην δραχμή – εξωτερική υποτίμηση δείχνει να είναι λίγο περισσότερο προσιτή σε σχέση με την εφαρμοζόμενη ως σήμερα εσωτερική υποτίμηση, καθώς θα εξυπηρετούσε καλύτερα τα σύμφέροντα των συμμετεχόντων στην όλη κατάσταση.
P Θα εξυπηρετούσε καλύτερα τους δανειστές μας, από την στιγμή που αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο είναι η εκμετάλλευση του εθνικού μας πλούτου. Καθώς τα δάνειά μας θα έπρεπε να αποληρωθούν σε ευρώ, οι δανειστές μας θα είχαν υψηλότερες απαιτήσεις και υψηλότερη αγοραστική δύναμη.
P Θα εξυπηρετούσε καλύτερα την κυβέρνηση και το πολιτικό κατεστημένο, διότι θα της έδινε σαφώς περισσότερο χρόνο από ότι η συνέχιση της πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης ή μία αναδιάρθρωση χρέους. Θα της έδιδε επίσης την άνεση να συντηρήσει το κομματικό κράτος.
P Θα εξυπηρετούσε το κομματικό κράτος, που στην ουσία μπορεί να είναι σχετικά αφανές, αλλά νομίζω ότι όλοι μας το έχουμε διαπιστώσει πως έχει τεράστια ισχύ.
P Θα εξυπηρετούσε τους επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου και τις εξαγωγικές μας βιομηχανίες.
P Θα βοηθούσε προσωρινά, τον πολύ κόσμο που τώρα φέρει το βάρος της προσαρμογής, καθώς μετά από μια τέτοια εξέλιξη (επάνοδος δραχμής), τα μέτρα προσαρμογής θα μπορούσαν να χαλαρώσουν μερικώς.
Κατά την άποψή μου, είναι πιθανότερο στο προσεχές διάστημα (υπόλοιπο του 2011) να συμβεί μία πολυποίκιλη αναδιάρθρωση χρέους, παρά να επιστρέψουμε στην δραχμή, τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Ωστόσο, βάσει των προηγηθέντων συλλογισμών, και το ενδεχόμενο επιστροφής μας σε μια νέα και σημαντικά υποτιμημένη δραχμή, δεν πρέπει να θεωρείται κάτι απίθανο, ιδίως σε δεύτερη φάση και καθώς η αναδιάρθρωση δεν θα μπορέσει να λύσει και πολλά.
Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, η όποια κυβέρνηση θα φρόντιζε με τον έναν ή άλλο τρόπο να επιμοιράσει την ευθύνη για να μην λάβει μόνη της το βάρος, την ευθύνη και το κόστος μιας τέτοιας απόφασης. Η συνυπευθυνότητα θα μπορούσε να υπάρξει μέσω συνεργασίας στην κυβέρνηση και άλλων κομμάτων. Και αυτό, συνεπάγεται εκλογές.
Επομένως, μπορεί να έχουμε μία ισχυρή ένδειξη – προμήνυμα για την πιθανότητα ενός τέτοιου ενδεχομένου, δηλαδή της επανόδου στην δραχμή. Την απλή αναδιάρθρωση χρέους, μάλλον μπορεί να την διαχειριστεί και μόνη της η κυβέρνηση. Άλλο ένα πιθανό προμήνυμα θα ήταν η εκ νέου ισχυρή εκροή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες. Λέμε εκ νέου διότι πέρσι, υπήρξε μια ισχυρή εκροή, η οποία έχει περίπου σταθεροποιηθεί τους τελευταίους μήνες.
Προφανώς για να κάνουμε μια τέτοια κίνηση, όπως και για την πολυποίκιλη αναδιάρθρωση του χρέους, θα πρέπει να έχουμε τη σύμφωνη γνώμη των επισήμων τουλάχιστον δανειστών μας, αν όχι και άλλων ισχυρών λοιπών δανειστών μας. Αυτό θα μας δώσει άλλο ένα προμήνυμα, καθώς αυτοί που γνωρίζουν θα τροφοδοτούν άνοδο των ελληνικών CDS.
Η κίνηση θα γίνει αφού θα έχει υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία προκειμένου οι όποιες δονήσεις συνεπία της κίνησης, να απορροφηθούν χωρίς να υπάρξουν σημαντικά προβλήματα. Αν έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας, μπορεί να λάβουμε κάποιο προμήνυμα και σε αυτό το επίπεδο.
Εννοείτε ότι κάτι τέτοιο, δεν θα το ακούσετε ποτέ από πολιτικούς, Έλληνες και ξένους, ούτε και από τους γραφειοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ, που εμπλέκονται στην “διάσωσή” μας. Από όλους αυτούς, θα ακούτε ακριβώς τα αντίθετα: ότι πάμε καλά, δεν υπάρχει κίνδυνος κ.λπ., κ.λπ.. Τέτοιου είδους κινήσεις για ευνόητους λόγους δεν προαναγγέλονται, ούτε σαν πιθανότητα. Δεν είναι όμως τυχαίο, ότι από μη επλεκόμενους φορείς, το ακούμε και μάλιστα συχνά.
Ναι θα πουν μερικοί, αλλά αυτό θα ήταν η αρχή της διάσπασης της Ευρωζώνης, κάτι που δεν θα το θέλουν οι Γερμανοί. Όχι κατ’ανάγκην. Δεν σημαίνει ότι η προσωρινή έξοδος από την Ευρωζώνη μιας μικρής χώρας από απόψεως συνεισφοράς ΑΕΠ, θα διέλυε την Ευρωζώνη.
Άλλωστε, τα χρήματα που αν παραμέναμε εντός της Ευρωζώνης θα διοχετεύονταν ως βοήθεια στη χώρα μας, θα κρατηθούν για να υποστηρίξουν τις όποιες δονήσεις εντός της υπόλοιπης Ευρωζώνης, συνεπία της αποχώρησής μας. Δονήσεις που μάλλον θα είναι βραχυπρόθεσμες καθώς λίγο αργότερα, μπορεί να επικρατήσει το σκεπτικό ότι το “μαύρο πρόβατο” που χαλούσε το κοπάδι, έφυγε.
Άλλωστε δεν μπορεί να αποκλειστεί παντελώς, το να οδηγηθούμε σχετικά σύντομα σε μια περιορισμένη Ευρωζώνη, από την οποία θα εξέλθουν οι περιφερειακές αδύναμες χώρες (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία). Η κρίση στην Ευρώπη είναι σε εξέλιξη, έχει μια δυναμική και υπάρχουν πολλές αντίρροπες δυνάμεις που καθώς δεν ομονοούν, είναι δύσκολο να υπάρξει μία αποτελεσματική και ουσιαστική λύση.
Πόσο δε μάλιστα αν μια τέτοια εξέλιξη, θε εξυπηρετούσε συμπτωματικά (;) τα μέγιστα τους αμερικάνους, αφού το ευρώ θα δέχονταν καίριο χτύπημα και θα έπαυε δια παντός να αποτελεί έναν αξιόλογο αντίπαλο για το δολάριο και θα περιορίζονταν σε έναν περιφερειακό ρόλο ως νόμισμα.
Εξακολουθείτε λοιπόν να θεωρείτε εκτός επιλογών την επιστροφή μας στην δραχμή;
Τα στοιχεία και οι συλλογισμοί σας εκτέθηκαν και εσείς θα κρίνετε.
----------------------------------------------------------------------------------------
Το παρόν άρθρο είναι καθαρά ενημερωτικό και δεν συνιστά προτροπή για αγορά ή πώληση οποιοδήποτε αγαθού ή υπηρεσιών.
----------------------------------------------------------------------------------------
15/4/2011
Σχεδόν “νεκρές” οι τράπεζες, συνεχίζουν σε καθοδική πορεία.
